Ślinianki są jednym z tych narządów, o których nie myślimy, dopóki nie dotknie ich stan chorobowy. Ich prawidłowe funkcjonowanie zapewnia nam codzienny komfort w jamie ustnej, a także umożliwia jedzenie i picie. Warto więc wiedzieć, gdzie są zlokalizowane ślinianki, za co są odpowiedzialne, jak funkcjonują, ale także jakie schorzenia mogą występować w ich obrębie. Ponadto jakie objawy powinny skłonić nas do wizyty u lekarza i zgłoszenia się na badanie USG ślinianek.

Czym są ślinianki i gdzie są zlokalizowane?

Ślinianki to gruczoły ślinowe odpowiedzialne za produkcję śliny, która następnie doprowadzana jest do jamy ustnej. Ich prawidłowe funkcjonowanie jest niezwykle ważne dla codziennego komfortu oraz żucia i spożywania posiłków. Ewentualne schorzenia w obrębie ślinianek mogą także powodować ból lub dyskomfort. Należy więc zachować czujność i w razie wystąpienia niepokojących objawów zgłosić się do lekarza oraz wykonać USG ślinianek. Jednak aby móc dbać o ślinianki i ich dobry stan, niezbędna jest wiedza, gdzie są one zlokalizowane oraz jakie schorzenia mogą je dotknąć. 

Kiedy mówimy o śliniankach najczęściej kojarzymy je z dwoma gruczołami zlokalizowanymi w obrębie jamy ustnej. Jednak ślinianek w ludzkim ciele jest znacznie więcej. Wyróżniamy większe oraz mniejsze gruczoły ślinowe. Do większych gruczołów ślinowych zaliczamy ślinianki przyuszne, ślinianki podżuchwowe oraz ślinianki podjęzykowe. Do mniejszych gruczołów ślinowych należą gruczoły językowe, migdałkowe, podniebienne, gruczoły wargowe, policzkowe, trzonowe oraz gruczoły przednie języka. Lokalizacja zarówno mniejszych, jak i większych ślinianek jest ściśle związana z ich nazwą. Produkcja śliny odbywa się przy udziale cewek i pęcherzyków. Następnie jest doprowadzana do ust poprzez przewody doprowadzające zakończone w jamie ustnej.

Choroby obrębu ślinianek

Ślinianki, podobnie jak każdy narząd czy gruczoł, mogą zostać dotknięte przez różne choroby. Warto pamiętać, że czasem nieprawidłowe funkcjonowanie ślinianek może być oznaką chorób ogólnoustrojowych. Jednak znacznie częściej mamy do czynienia ze zmianami wyłącznie w obrębie ślinianek. Większość nieprawidłowości tych gruczołów można wykryć przy pomocy USG ślinianek. 

Wśród jednych z częstszych patologii tego gruczołu jest kamica ślinianek, która należy do chorób niezapalnych. Objawami kamicy ślinianek jest powiększenie chorej ślinianki, a także ból dodatkowo nasilający się przy spożywaniu pokarmów. Inne niezapalne schorzenia ślinianek wiążą się z nieprawidłową gospodarką hormonalną, zaburzeniami w metabolizmie lub zaburzeniami układu autonomicznego. Ponadto możemy mieć do czynienia z zapalnymi schorzeniami ślinianek wynikającymi z zakażenia wirusem lub reakcją zapalną czy stanem zapalnym ślinianek. Najbardziej przykrymi i niepokojącymi schorzeniami ślinianek są natomiast różnorodne guzy, torbiele, a także nowotwory łagodne, jak i złośliwe.

Kiedy wykonać i jak przebiega USG ślinianek?

Najważniejszymi wskazaniami do wykonania USG ślinianek jest ból, nasilanie się bólu przy przełykaniu oraz zaburzenia w wydzielaniu śliny. Ból ślinianek może być też mylony z bólem uszu lub węzłów chłonnych, gdyż nierzadko występuje on właśnie w okolicy uszu lub nieco poniżej uszu. Dodatkowo bywa, że guzy czy torbiele mogą być wyczuwalne pod palcami w okolicy szyi lub żuchwy czy językiem w jamie ustnej. Wszystkie te czynniki powinny skłonić nas do zgłoszenia się na badanie USG ślinianek. 

Samo badanie USG ślinianek jest bezbolesne i bezinwazyjne, a dodatkowo nie wymaga od pacjenta żadnego wcześniejszego przygotowania. USG ślinianek przeprowadzane jest na leżąco, na plecach. Pacjent powinien odsłonić szyję, a następnie lekarz zabezpiecza najbliższą odzież pacjenta, a na skórę nanosi specjalny żel umożliwiający przeprowadzenie badania. W trakcie badania lekarz ocenia budowę ślinianek, ich wielkość oraz występowanie ewentualnych zmian ogniskowych w ich obrębie. Aby uwidocznić niektóre obszary, lekarz prosi pacjenta o przełknięcie śliny lub powiedzenie czegoś na głos. Badanie trwa kilkanaście minut, a wyniki są dostępne bezpośrednio po jego zakończeniu.

Źródło: Gabinet USG – badania USG